Σίγουρα το να οργανώσεις ένα γάμο δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα.! Εκκλησία, τραπέζι , καλεσμένοι, νυφικό, κουστούμι και η λίστα μεγαλώνει και μεγαλώνει…Οκ, τα του γάμου τα κανόνισες! Πριν από το γάμο όμως; Γιατί δεν είναι μόνο τα του γάμου που πρέπει να κανονίσεις αλλά και τα του πρόγαμου και τα των εθίμων και των παραδόσεων που συνοδεύουν τον γάμο!
Ανάλογα με την περιοχή τηρούνται διάφορα έθιμα πριν αλλά και μετά τον γάμο. Στην Κρήτη δε νοείται γάμος χωρίς πρόγραμο και δίπλες. Σε κάποια μέρη της Μακεδονίας συνηθίζεται η νύφη να ρίχνει ένα ποτήρι στην εξώπορτα για καλοτυχία. Ενώ σε πολλά μέρη τηρούν το ‘ασήμωμα΄ του παπουτσιού και το ξύρισμα του γαμπρού.
Αν λοιπόν θες να πας by the book και να κάνεις το γαμο σου πιο παραδοσιακό ή έστω να ακόλουθήσεις κάποιες παραδοσεις είμαστε εδώ για να σε βοηθήσουμε! Και επειδή τα μέρη μας τα ξέρουμε λίγο πιο καλά, πάμε να δούμε:
Τα εθιμα του γαμου στη Βορεια Ελλαδα
Νυφικο κρεβατι
Είναι πιθανότατα από τα έθιμα που τείνουν να εκλείψουν μιας και θεωρείται ντεμοντέ και παρωχημένο. Παρόλα αυτά το νυφικό κρεβάτι συνόδευε για πολλές δεκαετίες τους προ-εορτασμούς του γάμου.
Δύο μέρες πριν το γάμο στρώνεται το ‘κρεβάτι’ στο πατρικό της νύφης με λευκά σεντόνια. Επάνω ρίχνονται χρήματα, πέταλα λουλουδιών, κουφέτα και ρύζι για γονιμότητα, ευμάρεια και καλοτυχία. Τα σεντόνια ξεστρώνονται τρεις φορές και ξαναστρώνοται από τη νύφη ως ένδειξη ότι τα προβλήματα στη ζωή του ζευγαριού θα ξεπεραστούν. Συνήθως, επάνω στο κρεβάτι ρίχνεται ένα μωρό, το οποίο πέρα από γονιμότητα πιστεύεται πώς θα καθορίσει το φύλο του πρώτου παιδιού του ζευγαριού!
Τώρα αν αυτό έπιανε…άλλη υπόθεση!
Γλεντι πριν το γαμο
Σίγουρα είναι κάτι προαιρετικό και ίσως πλέον να μην πραγματοποιείται, ωστόσο παλιότερα ήταν θεσμός. Μάλιστα ακόμη πιο παλιά, γινόταν ένα γλέντι για τον καθένα, από το ζευγάρι, χωριστά πριν το γάμο παρά ένα κοινό γλέντι. Ειδικά στα χωριά, τα γλέντια γίνονταν σε αυλές με φαγητό που ετοιμάζονταν εκεί, ποτό και πολύ χορό.
Πλέον τα γλέντια άλλαξαν ύφος αλλά σίγουρα το φαγητό, το ποτό και ο χορός παρέμειναν σταθερή αξία.
Η παραδοση του νυφικου
Συνηθίζεται δυό-τρεις μέρες πριν το γάμο να γίνεται παραλαβή-παράδοση των νυφικών ρούχων. Έτσι μια ‘αντιπροσωπία’ που αποτελείται από συγγενείς και φίλους του γαμπρού πηγαίνουν το νυφικό στο σπίτι της νύφης.
Το νυφικό συνοδεύεται και από το νυφικό καλάθι με τα παπούτσια, το νυχτικό για την πρώτη νύχτα, τα εσώρουχα και προσωπικά είδη όπως κάποιο άρωμα. Εξέχοντα ρόλο στην ‘αντιπροσωπία’ έχει η πεθερά, ενώ σε κάποια άλλα μέρη το κάνει η κουμπάρα/κουμπάρος. Η παράδοση-παραλαβή του νυφικού(και του κουστουμιού αντίστοιχα) γίνεται συνοδεία χορού. Το νυφικό παραδίδεται πάνω στον χορό, το κουστούμι παραλαμβάνεται και η ‘αντιπροσωπία’ αποχωρεί. Συνηθίζεται όταν φεύγουν να ‘κλέβουν’ ένα αντικείμενο από το σπίτι της νύφης. Πολλές φορές το έθιμο αυτό ταυτίζεται με το γλέντι του πρόγαμου.
Αλευρωμα του γαμπρου
Τη συγκεκριμένη ημέρα κατά την οποία παραδίδεται το νυφικό είθιστε να μην παρευρίσκεται ο γαμπρός. Άλλωστε το έθιμο θέλει ο γαμπρός να μην δει την νύφη τις μέρες πριν τον γάμο! Σε περίπτωση όμως που εμφανιστεί θα πρέπει να γίνει το αλεύρωμα του καθώς καταπάτησε το ‘άβατο’. Το έθιμο του αλευρώματος διατηρείται σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στη Μακεδονία. Οπότε σε κάθε περίπτωση, έχε πρόχειρο ένα σακουλάκι αλεύρι!
Κερασματα στο σπιτι της νυφης
Την ημέρα του γλεντιού το σπίτι είναι ανοιχτό για κέρασμα. Μπορεί να υπάρχει τραπέζι με φαγητό ή όχι. Σίγουρα όμως δεν λείπουν τα κεράσματα. Το κέρασμα συνήθως περιλαμβάνει λικέρ(σπιτικό κατα βάση), γλύκισμα και πολλές φορές και κουφέτα. Τα κουφέτα πηγαίνουν δύο- δύο και γίνονται ένα δεματάκι μέσα σε πουγκί ή τούλι που περιλαμβάνει και το κέρασμα.
Τα ονοματα στο παπουτσι της νυφης
Εννοείται από τα πιο κλασικά έθιμα που υπάρχουν! Το έθιμο θέλει η νύφη να γράφει τα ονόματα των ελεύθερων κοριτσιών κάτω από το παπούτσι. Οποιανής το όνομα σβηστεί θα παντρευτεί.
Όπως έχουμε διαπιστώσει, βέβαια, δεν είναι ότι το συγκεκριμένο έθιμο πέφτει μέσα στις προβλέψεις! Όμως είναι σίγουρα από τα διασκεδαστικά έθιμα, που δίνουν έναν ακόμα πιο χαρούμενο τόνο στην ημέρα και σίγουρα δημιουργεί θέμα για συζήτηση αν κάποιο όνομα σβήστηκε ή όχι!
‘Ασημωμα’ του παπουτσιου
Επίσης από τα πιο γνωστά έθιμα. Αυτό που ίσως αλλάζει ανά την Ελλάδα είναι το πρόσωπο που ‘ασημώνει’ το παπούτσι. Στη Βόρεια Ελλάδα είθιστε το ένα παπούτσι να το ‘ασημώνει΄ο κουμπάρος και το άλλο ο πατέρας της νύφης. Τα χαρτονομίσματα μπαίνουν στο παπούτσι για να ‘ταιριάξει’ στο πόδι της. Ενώ τα χαρτονομίσματα προσθέτονται, όσοι είναι δίπλα στη νύφη αποφασίζουν αν τελικά τής ‘μπαίνει’ ή όχι το παπούτσι και προκαλούν να μπουν κι άλλα χαρτονομίσματα!
Κουλουρα
Τέσσερις ανύπαντρες κοπέλες κρατάνε ένα πανί τεντωμένο πάνω από το κεφάλι της νύφης στο οποίο βρίσκεται η γαμοκουλούρα. Την κουλούρα την σπάει ο πατέρας της νύφης και δίνει στη νύφη να φάει ένα κομμάτι, σύμβολο ευτυχίας και γονιμότητας. Σε πολλά μέρη η κουλούρα είναι γλυκιά ώστε να έχει η νύφη γλυκιά ζωή.
Η κουλούρα πλέον καταφθάνει έτοιμη στο σπίτι. Σε πολλά μέρη όμως το ζύμωμα της κουλούρας περιλαμβάνεται στο έθιμο. Οι γυναίκες ξεκινάνε με τα προζύμια τη Τετάρτη πριν το γάμο, τραγουδώντας τα τραγούδια του γάμου. Μάλιστα σε πολλά μέρη εξακολουθούν να τηρούν αυτή την παράδοση!
Καθυστερηση στην εκκλησια
Και αφού όλα πήγαν καλά και τηρήθηκαν όλα τα έθιμα(ή τουλάχιστον τα περισσότερα), δεν γίνονταν να λείπει το τελευταίο και άρρηκτα συνδεδεμένο με τον γάμο. Η νύφη οφείλει να φτάνει καθυστερημένη στην εκκλησία και να κάνει τον γαμπρό να περιμένει, έστω και λίγο, μιας και το καλό πράγμα…αργεί να έρθει!
Και τώρα που πήρες μια ιδέα για τα έθιμα και αποφασίσατε ποια θα ακολουθήσετε και ποια όχι, σας ευχόμαστε, όποια απόφαση κι αν είναι αυτή, να περάσετε όμορφα και…Να ζήσετε!